“侯服者祀”的意思及全诗出处和翻译赏析

jì gōng jiàn zhēng quǎn róng
祭公谏征犬戎

mù wáng jiāng zhēng quǎn róng, jì gōng móu fù jiàn yuē:" bù kě.
穆王将征犬戎，祭公谋父谏曰：“不可。
xiān wáng yào dé bù guān bīng.
先王耀德不观兵。
fū bīng, jí ér shí dòng, dòng zé wēi guān zé wán, wán zé wú zhèn.
夫兵，戢而时动，动则威；观则玩，玩则无震。
shì gù zhōu wén gōng zhī sòng yuē:' zài jí gān gē, zài gāo gōng shǐ wǒ qiú yì dé, sì yú shí xià.
是故周文公之《颂》曰：‘载戢干戈，载櫜弓矢；我求懿德，肆于时夏。
yǔn wáng bǎo zhī.
允王保之。
' xiān wáng zhī yú mín yě, mào zhèng qí dé, ér hòu qí xìng fù qí cái qiú, ér lì qí qì yòng míng lì hài zhī xiāng, yǐ wén xiū zhī, shǐ wù lì ér bì hài, huái dé ér wèi wēi, gù néng bǎo shì yǐ zī dà.
’先王之于民也，茂正其德，而厚其性；阜其财求，而利其器用；明利害之乡，以文修之，使务利而避害，怀德而畏威，故能保世以滋大。
xī wǒ xiān shì hòu jì, yǐ fú shi yú xià.
昔我先世后稷，以服事虞夏。
jí xià zhī shuāi yě, qì jì fú wù, wǒ xiān wáng bù zhú, yòng shī qí guān, ér zì cuàn yú róng dí zhī jiān.
及夏之衰也，弃稷弗务，我先王不窋，用失其官，而自窜于戎翟之间。
bù gǎn dài yè, shí xù qí dé, zuǎn xiū qí xù, xiū qí xùn diǎn zhāo xī kè qín, shǒu yǐ dūn dǔ, fèng yǐ zhōng xìn, yì shì dài dé, bù tiǎn qián rén.
不敢怠业，时序其德，纂修其绪，修其训典；朝夕恪勤，守以惇笃，奉以忠信，奕世戴德，不忝前人。
zhì yú wǔ wáng, zhāo qián zhī guāng míng, ér jiā zhī yǐ cí hé, shì shén bǎo mín, mò bù xīn xǐ.
至于武王，昭前之光明，而加之以慈和，事神保民，莫不欣喜。
shāng wáng dì xīn, dà è yú mín, shù mín fú rěn, xīn dài wǔ wáng, yǐ zhì róng yú shāng mù.
商王帝辛，大恶于民，庶民弗忍，欣戴武王，以致戎于商牧。
shì xiān wáng fēi wù wǔ yě, qín xù mín yǐn, ér chú qí hài yě.
是先王非务武也，勤恤民隐，而除其害也。
fū xiān wáng zhī zhì: bāng nèi diān fú, bāng wài hóu fú, hóu wèi bīn fú, yí mán yào fú, róng dí huāng fú.
夫先王之制：邦内甸服，邦外侯服，侯、卫宾服，夷、蛮要服，戎、狄荒服。
diān fú zhě jì, hóu fú zhě sì, bīn fú zhě xiǎng, yào fú zhě gòng, huāng fú zhě wáng.
甸服者祭，侯服者祀，宾服者享，要服者贡，荒服者王。
rì jì, yuè sì, shí xiǎng, suì gòng, zhōng wáng, xiān wáng zhī xùn yě.
日祭，月祀，时享，岁贡，终王，先王之训也。
yǒu bù jì, zé xiū yì yǒu bù sì, zé xiū yán yǒu bù xiǎng, zé xiū wén yǒu bù gòng, zé xiū míng yǒu bù wáng, zé xiū dé.
有不祭，则修意；有不祀，则修言；有不享，则修文；有不贡，则修名；有不王，则修德。
xù chéng ér yǒu bù zhì, zé xiū xíng.
序成而有不至，则修刑。
yú shì hū yǒu xíng bù jì, fá bù sì, zhēng bù xiǎng, ràng bù gòng, gào bù wáng.
于是乎有刑不祭，伐不祀，征不享，让不贡，告不王。
yú shì hū yǒu xíng fá zhī pì, yǒu gōng fá zhī bīng, yǒu zhēng tǎo zhī bèi, yǒu wēi ràng zhī lìng, yǒu wén gào zhī cí.
于是乎有刑罚之辟，有攻伐之兵，有征讨之备，有威让之令，有文告之辞。
bù lìng chén cí, ér yòu bù zhì, zé yòu zēng xiū yú dé, wú qín mín yú yuǎn.
布令陈辞，而又不至，则又增修于德，无勤民于远。
shì yǐ jìn wú bù tīng, yuǎn wú bù fú.
是以近无不听，远无不服。
jīn zì dà bì bó shì zhī zhōng yě, quǎn róng shì yǐ qí zhí lái wáng, tiān zǐ yuē:' yǔ bì yǐ bù xiǎng zhēng zhī', qiě guān zhī bīng, qí wú nǎi fèi xiān wáng zhī xùn, ér wáng jǐ dùn hū? wú wén fū quǎn róng shù guǒ, néng shuài jiù dé, ér shǒu zhōng chún gù, qí yǒu yǐ yù wǒ yǐ.
今自大毕、伯士之终也，犬戎氏以其职来王，天子曰：‘予必以不享征之’，且观之兵，其无乃废先王之训，而王几顿乎？吾闻夫犬戎树椁，能帅旧德，而守终纯固，其有以御我矣。
" wáng bù tīng, suì zhēng zhī, dé sì bái láng sì bái lù yǐ guī.
”王不听，遂征之，得四白狼、四白鹿以归。
zì shì huāng fú zhě bù zhì.
自是荒服者不至。